Ölü Deniz Yazmaları diğer adıyla Kumran Kitabeleri olarak bilinen bu yazıtlar İbranice ve Aramice dillerinde deri ve bakır plakalara yazılmış, 40.000 adet el yazmasından oluşuyordu. Parçaların bir araya getirilmesi ile oluşan 500 kitap sonrası, Hristiyanlık ve Musevilik inançlarında yeni tartışmalar başlamıştır. Çünkü bulunan kitabeler, bu 2 din için en eski yazılı kaynaklar olmuşlardır ve içeriklerinde Hz.İbrahim'in yalan söyleyerek karısını Firavun'a sunması gibi yazılar bulunmaktadır (ki dolayısı ile İslamiyet'i de ilgilendirmektedir).
Ayrıca bu yazmaların bulunması ile, tarihte o bölgeye yerleşip yaşayan Esseniler (Kumran Topluluğu) isimli dışa kapalı bir Yahudi topluluğunun da tarihçesini aydınlatmıştır. Bulunan "Toplum Kuralları", "Zadokite Belgeleri" ve "Disiplin El Kitabı" ile Kumran'daki günlük yaşam hakkında bilgi ve görüş edilmesi sağlamıştır.
Bulgulara göre mağaraya MS.68 yılında yerleştirilen yazmalar, ketene sarılıp, ağzı sıkıca kapatılan testiler sayesinde tam 1900 yıl boyunca, bozulmadan kalabilmişlerdi. 1947'de mağarada keşfedilen yüzlerce parşömenden sonra 1952-56 yılları arasında bölgede başlatılan arkeoloji ve arama çalışmaları sonrasında toplam 11 mağarada yazmalar bulunmuştur.
Yazmaların çıktığı mağaraların karışmaması için, mağaralara numara verilerek, her bir mağaradan çıkan yazmalar ve bunların işledikleri konular kayıt altına alınmıştır.
Çobanın bulduğu 1 numaralı Kumran mağarasından çıkan 7 tomar ve bir miktar parça tomar halindeki yazmalardan 5 tanesi Suriye Ortodoks Manastırının Başpiskoposu tarafından, diğer 3 yazma ise İbrani Üniversitesi Profesörü E.L.Sukinek tarafından satın alınmıştır.
1.numaralı mağarada bulunan bu yazmalarda Yaşeya Kitabı'nın olduğu, en eski Yaşeya kopyaları bulunmuştur (2 adet). Bunlardan birinin üzerinde birçok düzeltme bulunurken (A), tam olmayan diğer yazma diğer yazmaya göre daha fazla uyum sergiler (B).
Bu 1 nolu mağaradan sadece yukarıdaki yazıtlar bulunmamıştır. Yukarıda yazılan yazmalara ek olarak Kutsal Yazılar olarak kabul gören bazı kitapların parçaları (Yaratılış, Yasa'nın Tekrarı, Levililer, Hakimler, Yaşeya, Samuel, Hezekiel, Zebur) ve Hanok, Musa'nın Sözleri (kitaba dair bulunan ilk bulgudur), Nuh'un Kitabı, Levi'nin Vasiyetnamesi, Özgürlük Kitabı, Süleyman'ın Bilgeliği gibi eserlerin parçaları, Daniel Kitabı'nın Bölüm 2/4 teki sözlerini içeren bir kısım yazıt da burada bulunmuştur.
100 adet yazmanın çıktığı 2 numaralı mağaranın ise, arkeologlar gelmeden önce bedeviler tarafından bulunup yağmalandığı düşünülmektedir. Bulunan 100 el yazmasının arasında yine Yahudiliğe dair (Mısır'dan Çıkış, Levililer, Çölde Sayım, Yeremya, Yasa'nın Tekrarı, Eyüp, Mezmurlar) birçok yazıt vardır.
En fazla yazma içeren mağara ise Keklik Mağarasıdır (4 numaralı mağara). Bedevilerin kurumlardan bağımsız olarak yaptığı çalışmalar ile bulunan yazmaların bir kısmı bedevilerden arkeologlar tarafından satın alınmış ve araştırmalara ışık tutmuştur. Burada bulunan yazmaların 400 adedi tanımlanmış el yazmalarına aittir ve bu yazmaların içinde Ester kitabı ve Eski Ahit'e dair bölümler de bulunmaktadır. M.Ö. 3.yy'dan kalma Samuel Kitabı'na ait İbranice yorumlar içeren parçalar bulunduğu gibi Mezmurlar, Yaşeya ve Nahım kitaplarına dair yorumların bulunduğu yazmalara da ulaşılmıştır.
Keklik Mağarası'ndaki bulgulara bakıldığında Kumran halkının en sık kullandığı kitapların Eski Ahit, Yasa'nın Tekrarı, Yaşeya, Mezmurlar, Yeremya, Kısa Peygamberlikler adlı kitaplar olduğu görülmüş olup, bu mağarada bulunan yazıtların Kumran Kütüphanesi'nin temelini oluşturduğu söylenebilir.
Diğer mağaralardan ise Yeni Ahit'e ait olduğu iddia edilen ve hala tartışılmakta olan yazmalar bulunmuş olup (7-10 numaralı mağaralar), MS 50 yıllarından kalan bu yazmaların eğer Yeni Ahit'e ait olduğu kanıtlanırsa, bunlar da Yeni Ahit'e ait en eski kaynaklar olarak kayda geçecektir.
Yeni Kudüs Vahiyi'nin dev parçalarının ve Eyüp'ün Aramice çevirisinin bulunduğu 11 numaralı mağarada korunmuş ve yıllarca bozulmadan kalmış 36 adet Mezmur ve Grekçe dilindeki Apokrif, Levililer Kitabı'nın bir bölümüne de ulaşılmıştır.
Keklik Mağarası'ndaki bulgulara bakıldığında Kumran halkının en sık kullandığı kitapların Eski Ahit, Yasa'nın Tekrarı, Yaşeya, Mezmurlar, Yeremya, Kısa Peygamberlikler adlı kitaplar olduğu görülmüş olup, bu mağarada bulunan yazıtların Kumran Kütüphanesi'nin temelini oluşturduğu söylenebilir.
Diğer mağaralardan ise Yeni Ahit'e ait olduğu iddia edilen ve hala tartışılmakta olan yazmalar bulunmuş olup (7-10 numaralı mağaralar), MS 50 yıllarından kalan bu yazmaların eğer Yeni Ahit'e ait olduğu kanıtlanırsa, bunlar da Yeni Ahit'e ait en eski kaynaklar olarak kayda geçecektir.
Yeni Kudüs Vahiyi'nin dev parçalarının ve Eyüp'ün Aramice çevirisinin bulunduğu 11 numaralı mağarada korunmuş ve yıllarca bozulmadan kalmış 36 adet Mezmur ve Grekçe dilindeki Apokrif, Levililer Kitabı'nın bir bölümüne de ulaşılmıştır.
Yazan: Anu
