MEZOPOTAMYA'NIN UGARİT EFSANELERİ

Eski Mezopotamyalılara göre, ışık ve karanlık, yaşam ve ölüm bir bütünün iki yarısıydı. Yaşayan dünyayı yöneten Inanna, cennet tanrıçası iken kız kardeşi Ereshkigal karanlık ve ölülerin kraliçesi idi. Hiçbir kız kardeş birbiri olmadan var olamaz, var oluşlarını birlikte sağlarlardı. Ancak Inanna insanlar tarafından dünyada görülebilirken, Ereshkigal görünmezdi. Mezopotamya sanatçıları Ereshkigal'ı asla doğrudan tasvir etmediler, ancak Ereshkigal'ın gönderdiği canavarların ve iblislerin görüntülerini tasvir ettiler.

Baal, bir dizi Ugarit efsanesinde Baal döngüsü ile belirir. Bu hikayeler Baal'ın iktidara yükselişini ve gücünün artışını, diğer tanrılara meydan okuyuşunu ve yüz yüze geldiği zorlukları anlatıyor. Baal döngüsünün altında yatan bir konu ise eski tanrı El ile genç ve güçlü Baal arasındaki gerginliktir. El yüceliğini sürdürmüş olsa da, Baal tanrıların kralı haline gelmişti. Baal, doğanın tahrip edici gücünü temsil eden, denizlerle ve tufanlarla ilişkili olan Leviathan olarak da bilinen Yam'ı yenmiştir. Baal ayrıca doğurganlığın ve bereketin tanrıçası olan kız kardeşi Anat ile barış yapmak zorunda kaldı ve kanlı bir savaşçı kurbanı gerçekleştirdi. Sonunda, Baal ve Anat yeryüzüne ölüm tanrısı Mot ile yüzleşmek için gittiler. El, Baal ve Mot arasındaki savaşa başkanlık etti. Fakat hiçbir tanrı kazanamadı.

Diğer Ugarit efsaneleri ise efsanevi krallarla ilgilidir. Bu masallar gerçekte bazı tarihsel temelleri olmasına rağmen ayrıntıları kayıptır. Bir efsane oğul hasreti çeken King Keret'in hikayesini anlatır. Gördüğü bir rüyada El, Keret'e komşu bir krallığın prensesini karısı olarak almasını söyler. Anat ve Ashera'yı onurlandıracağına söz veren kral bunu yaptı ve yeni karısı yedi oğul ile bir kız doğurdu. Ancak, Keret hastalandı ve tanrıçalara yapması gereken ibadetlerini ihmal etti. Sadece Baal'a yapılacak özel bir tören ile kral ve kraliyet eski sağlığına yeniden kavuşabilirdi. Bu efsane tanrıların kral aracılığı ile insanlara iyi veya kötü şans gönderdiğini söyleyen Semitik inanışı resmetmektedir.

Yazan: A.Kara

SEMİTİK MİTOLOJİ

Semitik mitoloji, modern Irak'ta Mezopotamya'dan Akdeniz'in doğu kıyısına kadar uzanan eski Yakın Doğu'da gelişen birkaç kültür arasında ortaya çıktı. Bu gruplar Semitik diller konuştu, benzer dinler geçirdi ve ilgili tanrılara ibadet etti.Üç büyük din - Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam - Semitik geleneklerden büyüdü.

Semitik insanlar aynı efsanelerin ve efsanelerin çoğunu paylaştı. Onların önemli tanrı ve tanrıçaları arasında yaratılış, doğurganlık, ölüm ve öbür dünyadan sorumlu olanlar vardı. Tanrıların adları kültürden kültüre farklılık gösteriyordu. Semitik mitlerin ortak temaları dünyayı yaratmak, büyük bir sel ve bir meydan okumanın üstesinden gelen bir kahraman. Doğurganlık tanrılarının ölümü ve yeniden doğuşu gibi bazı temalar, bu Yakın Doğu halklarının tarımsal yaşam biçimine dayanıyordu.

Kökeni M.Ö.3000-300 yılları arasında, eski Mezopotamya, ilk şehir devletlerini kuran Sümerlerle başlayarak bir dizi medeniyete ev sahipliği yapıyordu.Sümerler, Dicle'nin Fırat nehirleri arasındaki bölgenin güney kesiminde yaşıyorlardı. Ardından kuzeye yerleşen Akadlar, Babiller ve Asuriler izledi. Daha sonra Sümer ve Akad, Babil olarak bilinir hale geldi. Asurlular Dicle boyunca daha da kuzeye yerleştiler.

Sümerler, Semitik bir dil bilmiyordu. Bununla birlikte, daha sonraları Mezopotamya'da iktidara gelen Akadlar ve diğer Semit halkları, Sümer kültürünü, mitolojilerini ve din alanlarının birçoğunu benimsediler. Bu Sümer efsaneleri, binlerce yıldır bölgedeki düşünce ve öykü anlatımını şekillendirmiş ve etkilemiştir.

Yazan: A.Kara