HABERLER
Dini Haber

KADINLARA İLİŞKİN BİRKAÇ TARTIŞMALI AYET

Yazan & Çeviren: A.Kara
A,din, islamiyet, Kur'an'da kadın, İslam'da kadın, Erkek kadından üstündür, Kadının şahitliği, Kadınlarla ilgili hadisler, İslam'da evlilik, İslamda cariyelik, Cariyelerle ilişki, Kur'an'da dayak, Çocuk gelin,Evlenme yaşı ,

1) Adam karısı ile toprağı sürer gibi birlikte olur.

Bakara Suresi 223.Ayet (Diyanet meali): "Kadınlar sizin ekinliğinizdir; ekinliğinize hangi taraftan isterseniz oradan varın. Kendiniz için de önceden hazırlık yapın. Allah’tan sakının ve bilin ki O’na kavuşacaksınız. Müminleri müjdele."

Çeşitli şekillerde zorlama farklı yorumlamalarla anlamı değiştirilmeye çalışılan bu ayet açık bir şekilde cinsel ilişki pozisyonundan bahsetmektedir. Aşağıdaki hadis de bu konuya ışık tutmaktadır:

"Cabir (Allah ondan razı olsun) Yahudilerin şöyle dediğini açıkladı:
Bir erkek karısı ile vajinadan cinsel ilişkiye girdiğinde, fakat bunu yaparken kadının arkasında olduğunda çocuk şaşı olacak. Bu yüzden de bu ayet geliverdi: "Kadınlar sizin tarlanızdır; tarlanıza hangi taraftan isterseniz oradan varın"
[Sahih-i Muslim, Kitap içi referans: 16, Hadis 138, Referans: Hadis 1435a, İlgili Kur'an ayeti: Bakara 223]

2) Erkek kadından bir derece üstündür.

Bakara Suresi 228.Ayet (Diyanet meali): "Boşanan kadınların kendileri üç âdet görünceye kadar beklerler. Allah’a ve âhiret gününe iman ediyorlarsa, Allah’ın rahimlerinde yarattığını gizlemeleri onlara helâl olmaz. Eğer taraflar arayı düzeltmeyi istiyorlarsa kocaları, onları kendilerine geri çevirme hususunda başkalarından daha ziyade hak sahibidirler. Kadınların, mâkul ve meşrû ölçülerde ödevlerine denk hakları vardır; erkeklerin ise onların üzerinde bir dereceleri mevcuttur. Allah izzet ve hikmet sahibidir."

Burada cinsiyet eşitsizliği teolojik bir bağlamda ortaya çıkmaktadır. Aşağıdaki hadis cehennem sakinlerinin çoğunluğunun kadın olduğunu, çünkü kocalarına karşı nankör ve kaba olduklarını göstermektedir. Fakat kocaların sadakatsizliği veya kabalığı hakkında bir ifade yoktur.

"Abdullah bin Abbas anlatıyor:
...Peygamber daha sonra, “Güneş ve ay Allah'ın belirtileri arasındaki iki işarettir ve birisinin ölümü ya da doğumundan dolayı batmazlar, bu nedenle güneşin battığını gözlemlediğinizde Allah'ı hatırlayın (Güneşin batışı için dua önerisi)." Onlar (insanlar), “Ey Allah'ın Elçisi! bir şey almak için elinizi uzattığınızı, sonra da geriye doğru adım attığınızı gördük.” dediler.
"Cenneti gördüm ve bir demet (üzüm) koparmak için elimi uzattım, eğer onu kopardıysam bu dünya var olduğu sürece onu yerdiniz. "Cehennem Ateşi"ni gördüm ve daha önce hiç böyle korkunç bir manzara gördüm ve cehennem sakinlerinin çoğunun kadın olduğunu gördüm."
Halk, “Ey Allah'ın Elçisi! Bunun sebebi nedir?” diye sordu.
"Nankörlüklerinden dolayı" diye yanıtladı.
“Allah'a mı inanmıyorlar?” diye soruldu.
“Onlar kendilerine yapılan iyiliklerden dolayı kocalarına müteşekkir değiller ve nankörler. Hayatınız boyunca onlardan birine iyi davransanız bile sizden biraz sertlik gördükleri zaman “senden herhangi bir iyilik görmedim" diyeceklerdi." dedi."
[Sahih-i Buhari, Hadis 5197, Kitap içi referans  Kitap 67, Hadis 131]

3) Erkek mirastan kadına göre 2 kat fazla pay alır.

Nisa Suresi 11.Ayet (Diyanet meali): "Allah size, çocuklarınız hakkında erkeğe, iki kadın payı kadar (vermenizi) emreder. İkiden fazla kadın iseler bıraktığının üçte ikisi onlarındır. Eğer yalnız bir kadınsa yarısı onundur. Ölenin çocuğu varsa, ana-babasından her birinin mirastan altıda bir hissesi vardır. Eğer çocuğu yok da ana-babası ona vâris olmuşlarsa anasının hakkı üçte birdir. Ölenin kardeşleri varsa anasının payı, vasiyetten ve borçtan sonra altıda birdir. Babalarınız ve oğullarınızdan hangisinin fayda bakımından size daha yakın olduğunu bilemezsiniz. Bunlar Allah tarafından konmuş paylardır; şüphesiz Allah ilim ve hikmet sahibidir."

4) 2 Kadının şahitliği 1 erkeğin şahitliğine denktir.

Bakara Suresi 282.Ayet (Diyanet meali): "Ey iman edenler! Belirlenmiş bir zamana kadar bir borç ilişkisi kurduğunuzda bunu yazın. Aranızdan bir kâtip bunu adaletle yazsın. Kâtip Allah’ın kendisine öğrettiği gibi yazmaktan geri durmasın. Artık o yazsın, borçlu da yazdırsın; rabbi olan Allah’tan korksun ve borçtan hiçbir şeyi eksik bırakmasın. Eğer borçlu akılca zayıf veya eksik yahut kendisi yazdıramaz durumda olursa velisi adaletle yazdırsın. Erkeklerinizden iki şahidi de tanık tutun. Şahitler iki erkek olmazlarsa, rıza göstereceğiniz şahitlerden bir erkekle -biri yanılırsa diğerinin ona hatırlatması için- iki de kadın olsunlar. Çağrıldıklarında şahitler gelmezlik etmesinler. Borç küçük olsun büyük olsun vadesini belirterek onu yazmaktan üşenmeyin. Böyle yapmanız Allah katında daha adaletli, şahitlik için daha destekleyici ve şüpheye düşmemeniz için daha uygundur. Borç ilişkisinin, aranızda alıp vererek bitirdiğiniz peşin ticaret olması müstesnadır; onu yazmamanızda sizin için bir sakınca yoktur. Alış veriş yaptığınızda şahit tutun. Kâtip de şahit de zarar görmesin. Eğer bunu yapar da zarar verirseniz şüphesiz bu sizin yoldan çıkmanız demektir. Allah’tan korkun, Allah size öğretiyor, Allah her şeyi hakkıyla bilmektedir."

Bu hadis Bakara 282'deki kadınların şahitliği ile ilgili her türlü belirsizliği ortadan kaldırıyor:

"Ebu Said El-Hudri: Peygamber "Bir kadının şahitliği bir erkeğin yarısına eşit değil mi?" Dedi. Kadınlar "Evet" dediler. Dedi ki, "Bunun nedeni kadının aklındaki eksikliktir."
[Sahih-i Buhari, Dar-us-Salam referansı Hadis 2658, Kitap içi referans Kitap 52, Hadis 22]

5) Bir kadının eski kocası ile tekrar evlenebilmesi için başka bir erkekle evlenip ilişkiye girmesi ve sonrasında bu ikinci adamın onu boşaması gerekir.

Bakara Suresi 230.Ayet (Diyanet meali): "İkinciden sonra koca eşini bir daha boşarsa, bundan sonra kadın, boşayandan başka bir koca ile evlenmedikçe ona helâl olmaz. İkinci koca da onu boşarsa, birinci kocası ile bu kadının, Allah’ın kurallarına riayet edeceklerini zannederlerse, tekrar evlilik hayatına dönmelerinde bir sakınca yoktur. Bunlar Allah’ın kurallarıdır, bilmek isteyenler için onları açıklamaktadır."

Görüldüğü gibi kadının kocası ile tekrar evlenmesine izin verilmiyor, öncesinde başka bir adamla evlenip birlikte olması ve o adamın onu boşaması şartı koşuluyor. Neden ikinci bir evlilik eski kocaya dönmek için gerekli bir basamak olarak şart koşulsun ve bir çözümmüş gibi sunulsun?

6) Köle kızlar, sahipleri için cinsel mülktür.

Nisa Suresi 24.Ayet (Diyanet meali): "Elinizin altında bulunan câriyeler müstesna, evli kadınlar da size haram kılındı; Allah’ın size emri budur. Bunlardan başkasını, iffetli yaşamak ve zina etmemek kaydıyla, mallarınızla (mehir ile) istemeniz size helâl kılındı. Onlarla karı-koca ilişkisi yaşamanıza karşılık kararlaştırılmış olan mehirlerini verin. Mehir kesiminden sonra karşılıklı anlaşmanızda size günah yoktur. Şüphesiz Allah ilim ve hikmet sahibidir."

Saygı duyulan geleneksel bir yorumcu ve bilgin olan Mevdudi (d. 1979) ayet yorumunda Müslüman savaşçıların kocaları hala hayatta olan köle kadınlarla (cariye) bile evlendiklerini ve bunun yasal olduğunu söyler:

Mevdudi, Cilt. 1, Sayfa. 319
"Başkalarının eşi olan evli kadınlar yasaktır, eline düşenler hariç (Savaş esirleri, cariyeler)"

Ama kocalar karılarıyla birlikte esir düşerse ne olur? Mevdudi, Müslümanların onlarla evlenemeyebileceğini söyleyen bir hukuk ekolünden bahsediyor ancak diğer iki ekol esir kocalarla eşleri arasındaki evliliğin bozulduğunu söylüyor (not 44).
Peki neden bu zulüm üzerine bir tartışma başlarda ortaya çıkıyor? Savaş mahkumları ile tutsakları arasında evli olsun olmasın, evlilik yapılmamalıdır. Esasında kadın esirlerle Müslümanların üst düzey yöneticileri arasında bir cinsel birliktelik olmamalıdır. İslam bu şekilde çaresiz durumda olan kadınlara karşı büyük bir ahlaksızlığa izin vermiş oluyor. Bunu kınayabilirsiniz ancak yine de Allah buna razı olur çünkü Kur'an öyle diyor.
Hadis, Müslümanların cihatçıların evli olsun olmasın esir düşen kadınlarla gerçekten seks yaptığını göstermektedir. Sonraki hadiste Humus savaş ganimetinin beşte birinden bahseder. Muhammed'in kuzeni ve damadı olan Ali rahatlatıcı bir banyodan yeni çıkmıştı. Niye? Hadise bakınız:

Bureyda anlatıyor: "Peygamber Humus ganimetini getirmesi için Halid'i Ali'ye gönderdi ve ben Ali'den nefret ettim çünkü Ali banyo yapmıştı (Humus'tan köle bir kızla cinsel ilişki sonrası). Ben Halid’e “Bunu görmüyor musun (yani Ali'yi)?” dedim. Peygamberin yanına vardığımızda ona bundan bahsettim. "Ey Bureyda! Ali'den nefret mi ediyorsun?" dedi. Evet dedim." "Ondan nefret mi ediyorsunuz, çünkü o Humus'ludan daha fazlasını hak ediyor" dedi."
[Sahih-i Buhari, Hadis 4350, Kitap içi referans  Kitap 64, Hadis 377]

Aynı kaynaktan çıkan hadis Muhammed'in köle kadınlarla da yakın olduğunu gösteriyor:

Ayşe anlatıyor: "Hz. Peygamber bu Kutsal Ayeti okuduktan sonra (Mümtehine Suresi 12.Ayet) kadınlardan bağlılık sözü alır. Allah'ın elçisinin eli o kadının dışında hiçbir kadın eline dokunmadı, sağ eli ile ele geçirdikleri hariç (yani esirleri veya kadın köleleri)."
[Sahih-i Buhari, Hadis 7214, Kitap içi referans  Kitap 93, Hadis 74]

7) Bir erkek dört kadınla evlenebilir.

Nisa Suresi 3.Ayet (Diyanet meali): "Yetimlerin hakkına riayet edemeyeceğinizden korkarsanız, beğendiğiniz kadınlardan ikişer, üçer, dörder nikâhlayın. Haksızlık etmekten korkarsanız tek kadın veya mülkiyetinizde bulunan câriye ile yetinin; bu, adaletten ayrılmamanız için en uygun olanıdır."

'Beğendiğiniz kadınlardan ikişer, üçer, dörder nikahlayın' maddesi bir savaştan sonra yakalanan köle kadınları ifade eder. Erkekler onlarla 'evlenebilir' çünkü köleler özgür kadınlar kadar masrafa neden olmazlar. Bu da "dört eş" üzerindeki sınırın yapay olduğu anlamına gelir. Erkekler istedikleri kadar köle kızla cinsel birliktelik-evlilik yapabilir.

Mevdudi ayeti şöyle ifade eder:

“Birden fazla kadına ihtiyacınız varsa, ancak özgür insanlar arasından seçtiğiniz eşinize adaletli davranamayacağınızdan korkuyorsanız bu durumda daha az sorumluluğu olan köle kızları tercih edebilirsiniz (Bkz. Nisa Suresi 24.Ayet). Bununla birlikte, Muhammed damadı Ali için çok eşliliğe izin vermeyecekti çünkü fazladan bir eş Hatice tarafından Muhammed'in ilk kızı Fatima'ya zarar verecekti. Çünkü Fatima (Fatma) Ali ile evliydi."
[Sahih-i Buhari, Hadis 5230, Kitap içi referans  Kitap 67, Hadis 163]

8) Bir koca, arzu etmediği eşlerden birinden kurtulabilir.

Nisa Suresi 129.Ayet (Diyanet meali): "Ne kadar üzerine düşseniz de kadınlar arasında âdil davranmaya güç yetiremezsiniz; bari birine büsbütün kapılıp da diğerini askıda imiş gibi bırakmayın. Eğer arayı düzeltir ve Allah’a itaatsizlikten sakınırsanız bilin ki Allah çok bağışlayıcıdır, engin rahmet sahibidir."

Mevdudi bu ayeti şöyle yorumlar [Cilt. 1, Sayfa. 383-84, Not 161]:
"Allah, kocanın kelimenin tam anlamıyla iki veya daha fazla eş arasındaki eşitliği koruyamayacağını açıkça belirtti çünkü kendileri her bakımdan eşit olamazlar. Bir kocadan güzel bir eşe ve çirkin bir eşe, genç bir eşe ve yaşlı bir eşe, sağlıklı bir eşe ve yararsız bir eşe eşit bir muamele göstermesini istemek çok fazla. Bu ve benzeri şeyler doğal olarak kocanın bir eşe daha fazla meyillenmesini etkiler.
Bu da bir erkeğin eşlerinin hepsine eşit muamele gösterememesinin kaynağı olduğu anlamına gelir. Biri güzel, diğeri çirkin gibi. Bu durumda Allah eşlerindeki değişen bu şartlar altında bir erkekten insanüstü bir gücü nasıl talep edebilir? (Tüm kadınları aynı anda memnun edebilmek)

Bu gibi durumlarda İslam hukuku şefkat ve sevgi içinde onlar arasında eşit muamele talep etmez. Talep ettiği şey bir kadının kocası olmayan bir kadın konumuna pratik olarak indirgenmesi nedeniyle ihmal edilmemesi gerektiğidir. Eğer kocası herhangi bir sebeple veya kendi isteği üzerine onu boşanmazsa en azından yine de karısı olarak görülmelidir. Bu şartlar altında kocanın doğal olarak en sevdiği karısına doğru eğilimli olduğu doğrudur, ancak diğer bir deyişle diğer kadınları karıları değil gibi bir gerginlik durumunda tutmaması gerekir."

9) Kocalar baş kaldırmasından endişe ettikleri eşlerine vurabilirler.

Nisa Suresi 34.Ayet (Diyanet meali): "Allah’ın insanlardan bir kısmını diğerlerine üstün kılmasına bağlı olarak ve mallarından harcama yapmaları sebebiyle erkekler kadınların yöneticisi ve koruyucusudurlar. Sâliha kadınlar Allah’a itaatkârdırlar. Allah’ın korumasına uygun olarak, kimsenin görmediği durumlarda da kendilerini korurlar. (Evlilik hukukuna) baş kaldırmasından endişe ettiğiniz kadınlara öğüt verin, onları yataklarda yalnız bırakın ve onları dövün. Eğer size itaat ederlerse artık onların aleyhine başka bir yol aramayın; çünkü Allah yücedir, büyüktür."

Bu hadis Muhammed zamanında Müslüman kadınların evlilik yasalarını karıştırmama bağlamında aile içi şiddete maruz kaldıklarını söylüyor:

“İkrime anlatıyor:  Rifâa karısından boşandı sonra da Abdurrahman b. Zübeyr el-Kurazî onunla evlendi. 'Hz.Ayşe, kadının yeşil bir örtü takarak yanına geldiğini ve ona kocasının uyguladığı şiddetten dolayı yeşile dönen yerlerini göstererek şikayet ettiğini söyledi. Birbirlerini desteklemek kadınların alışkanlığıydı, bu yüzden Allah'ın elçisi geldiğinde Ayşe ona “İnanan kadınlar kadar acı çeken bir kadın görmedim. Bak! Teni kıyafetlerinden daha yeşil!” dedi."
[Sahih-i Buhari, Hadis 5825, Kitap içi referans  Kitap 77, Hadis 42]

Bu hadis ise Muhammed'in çocuk yaşta onunla evlendirilen Ayşe'ye vurduğunu gösteriyor:

"Muhammed b. Kays dedi ki (insanlara): Size yetkim ve annemin yetkisi hakkında (Kutsal Peygamberin bir hadisini) söylememeli miyim? Biz, onu doğuran annesini kastettiğini düşündük. O (Muhammed B. Kays) daha sonra bunu anlatanın 'Hz. Ayşe' olduğunu bildirdi: Size kendim ve Allah'ın elçisi hakkında bilgi vermeli miyim? diye sordu. Evet dedik. Dedi ki: Allah'ın resulünün geceyi benimle geçirme zamanı geldiğinde (sıram geldiğinde) kendi tarafına döndü, mantosunu giydi, ayakkabılarını çıkardı ve ayaklarının yanına koydu, şalını yatağına aldıktan sonra uyuduğuma inanana kadar uzandı. Mantosunu yavaşça tuttu ve yavaşça ayakkabılarını giydi, kapıyı açtı, dışarı çıktı ve hafifçe kapattı. Başımı örttüm, peçemi taktım ve bel sargıcımı sıktım ve Baki'ye ulaşana kadar adımlarını izledim. Orada durdu ve uzun süre ayakta dikildi. Sonra üç kez ellerini kaldırdı, sonra geri döndü ve ben de geri döndüm. Adımlarını hızlandırınca ben de adımlarımı hızlandırdım. Koştu ve ben de koştum. O geldi (eve) ve ben de (eve) geldim. Eve ondan önce geldim ve yatağa uzanırken O (Kutsal Peygamber) eve girdi ve şöyle dedi: Ayşe neden nefesin kesildi? 'Hiçbir şey yok' dedim. Dedi ki: Söyle ya da beni bilgilendir. 'Allah'ın Elçisi, anam babam sana kurban olsun dedim ve sonra ona tüm hikayeyi anlattım. Dedi ki: Önümde gördüğüm karanlık senin gölgen miydi? 'Evet' dedim. Bana acı veren bir şekilde göğsüme vurdu."
[Sahih-i Muslim, Kitap içi referans  Kitap 11, Hadis 132, referans  Hadis 974b]

10) Yaşlı erkeklerin ergenliğe girmemiş kızlarla evlenmesine izin verilir.

Talak Suresi 4.Ayet (Diyanet meali): "Kadınlarınızdan âdetten kesilmiş olanlarla, henüz âdet görmeyenler hususunda tereddüt ederseniz, onların bekleme süresi üç aydır. Hamile olanların bekleme süresi ise, doğum yapmalarıyla sona erer. Kim Allah’a karşı gelmekten sakınırsa, Allah ona işinde bir kolaylık verir."

Mevdudi, boşanma bağlamında görünen 4. ayetin sade anlamını doğru bir şekilde yorumlamaktadır:

Mevdudi, Cilt. 5, Sayfa. 620, Not 13:
"Henüz adet görmemiş olan kızların bekleme süresinden bahsetmek sadece erkeğin bu yaştaki kızdan kurtulmasına (boşanmasına) izin verilmediğini aynı zamanda kocanın onunla olan evliliğini devam ettirmesine izin verildiğini açıkça göstermektedir. Şimdi, açık bir şekilde, hiçbir Müslüman Kuran'ın izin verdiği bir şeyi yasaklama hakkına sahip değildir."

Ergenliğe girmemiş kızlardan boşanmak, onlarla evlenildiği anlamına gelir. Evlenmediğin biriyle boşanamazsın değil mi? Demek ki ergenliğe girmemiş kızların babaları onları evlenmeleri için veriyorlardı. Arap kültüründe kız çocuklarının evlenmeleri için eşe-dosta verildiğini hem rivayet gibi çeşitli kaynaklardan hem de geçmişten günümüze ulaşan yaşam şekillerinden biliyor, görüyoruz.

Dolayısıyla Diyanet İşleri Başkanlığı veya herhangi bir din adamı "9 yaşındaki kızla evlenilebilir" dediğinde şaşırmamalısınız. Hem Arap gelenek ve kültürü hem de Kur'an buna açık kapı bırakmakta ve onaylamaktadır.



« ÖNCEKİ YAYIN
SONRAKİ YAYIN »