GEİ HİNNOM
(Okunuşu Ce-Hinnam)
Korku dinler için hayati öneme sahip bir unsurdur. Özellikle semavî olduğu iddia edilen dinlerde , kendilerinden önce ki inançları öteleyip insanları tek Tanrı inancına yönlendirme ve güvenlik zafiyetinin önüne geçmek için korku temel unsurdur. Geçmiş dönemlerin tekinsiz atmosferini baz alınca , insanları sürekli gözetleyen , her yaptığını gören bir Tanrı ve yapılan kötülüklerin cezası olan bir cehennem fikri elbette o dönem için en mantıklı güvenlik sistemi olarak görülebilir. Aslında cehennem ve benzeri cezalandırma olgusu pagan inançlarda ve çok tanrılı dinlerde de görülmektedir. Örneğin , Gök Tengri inancında ki "Tamu" , Yunan mitolojisinde ki "Tartarus" , İskandinav mitolojisinde ki "Helheim" yada "Muspelheim" buna örnek gösterilebilir.
Orta doğu inançlarında ki cehennem olgusu ise bariz olarak mitolojik unsurların etkileşimi neticesinde şekillenmeye başlamıştır. İslamiyette ki cehennem fikri Yahudilikten devşirilmiş olmasına rağmen iddiayı bir adım ileriye götürerek sadece kötülük yapanların gideceği yer almaktan çıkararak Allah'a ve Peygamberine iman etmeyenlerin de gideceği yer olarak betimlemeye başlamıştır cehennemi..
Peki nereden geliyor bu cehennem kelimesi , kökeni nedir ?
Yahudilik inancı yaygınlaşmaya başlamadan önceki dönemlerde bugünkü Filistin ve Kudüs bölgesinde yaşayan ibraniler pagan bir inanca sahiptiler. Tanrılar adına insan kurban etmek onlar için sıradan bir ritüeldi.
Bugün Kudüs'ün güneyinde hala varlığını koruyan bir vadi bulunmaktadır , adı da Gei Hinnom yani Hinnom vadisi olarak bilinmektedir , günümüzde yeşil alan , bir tür mesire yeridir.
Gei Hinnom vadisi pagan ibranilerin Tanrı Moloh adına inşa ettirdikleri tapınma alanları ve sunaklar ile doluydu . Bu vadinin yine pagan İbraniler için ayrı bir önemi daha vardı. Vadiyi hem çöplük olarak kullanırlardı hem de büyük suçlar işleyip idam edilen suçluların cesetlerini atarlardı çünkü Yahudilik öncesi İbrani inancında öte dünya fikri pek yaygın değildi , inançları dünyevi anlayışları üzerine inşa edilmişti.
Zamanla vadiye atılan cesetlerin ve çöplerin kokusu dayanılmaz boyutlara ulaştıkça , bölge halkı dönem dönem vadiyi ateşe verip , çöpler ve cesetler tamamen yansın diye kükürt atarlardı ve böylece uzun süre sönmeden yanan ve suçluların nedenlerini yakan bir ateş elde ederlerdi.
Peki suçluların cesetlerinin sönmeyen ateşle yakıldığı bu vadi , ölülerin ruhlarının cezalandırıldığı cehennem kavramına nasıl dönüştü ?
Çok büyük ihtimalle pagan dönem sonrası Yahudilerin inanç yapılarında köklü değişikliklere sebep olan Babil sürgünü esnasında , Babilli rahipler Yahudi din adamlarını , geçmişte cesetlerin yakıldığı bu vadi hakkında uyarmış ve bu caydırıcı etkeni dini bir şekle sokup , mevcut inanca eklemeleri konusunda yardımcı olmuşlardı. Sonrasında ise Yahudi inancı üzerinden ilerleyen reform hareketleri yüzünden yeni bir inancın yani Hristiyanlığın ortaya çıktığını biliyoruz.
Elbette Yahudilikte şekillenen bu cehennem inancı , Hristiyanlığı da sirayet etmiş ve oradan da her ikisinden de etkilenen İslam öğretisine geçmiştir.
Gei İbranice de vadi anlamındadır , Hinnom ise gözyaşı olarak tercüme edilebilir , yani gözyaşı vadisi.
Bu ismin "Gehinnom" olarak geçtiği Aramice de G harfi C olarak okunduğundan Arapçaya "Cehinnom" Yunancaya da "Gehenna" olarak geçmiştir yani bugün bildiğimiz hali ile "Cehennem"
Ne tuhaftır ki özellikle Müslümanlar , cehennem kavramına ideolojik bakarlar. Müslüman olmayan herkesin ve bazı Müslümanların da gideceği yer olarak görürler fakat ne yazık ki pek çoğu cehennemin aslında eski bir çöplüğün adı olduğunu bilmezler.
Yani özetle geçmişte bir dönemde , pagan İbranilerin çöplerini ve ağır suçlar sebebiyle idam edilmiş suçluların cesetlerini yaktıkları ve kükürt atarak ateşini besledikleri Gei Hinnom vadisi semavî dinlere , günahkarların yanacağı cehennem olarak geçmiştir ve hem Hristiyanlar hem Yahudiler hem de Müslümanlarca sorgulamadan inanılan bir kavram halini almıştır. Her daim sevgi ve umutla kalın dostlar.
Yazan: Gregoire de Fronsac
